میرزا رفیعا
حاج سید محمد طباطبائی نائینی فرزند سید حیدر معروف به حاج میرزا رفیعا، از اجله اساتید و حکمای معروف اصفهان در قرن یازدهم هجری بود. نسب او از طرف پدر به امام حسن علیه السلام و از طرف مادر به امام حسین علیه السلام می رسید.
تحصیلات و اساتید
او از شاگردان شیخ بهائی و ملا عبدالله شوشتری است که با محقق خوانساری معاصر و اغلب او را در ردیف محقق شمرده اند. وی در علوم عقلی و نقلی به درجه کمال رسید و رشته مطالعاتش در تحقیقات فلسفی و حکمت افزون بود و تاریخ العلماء او را به عنوان حکیمی الهی می شناسد زیرا در فلسفه و حکمت و کلام و منطق ید طولائی داشت.
در برخى منابع آمده که ایشان در مسائل فقهى صاحب نظر و نکته سنج بوده است. به عنوان نمونه، وى قائل به وجوب تخییرى نماز جمعه بوده است و میرزا على رضا تجلى در ردیه خود بر رساله محقق سبزوارى نام او را جزو فقهایى مى آورد که بر این عقیده بوده اند.
شاگردان
میرزا رفیعا در فقه، فلسفه، تفسیر و حدیث استاد مسلم بود. او از اساتید علامه مجلسی، شیخ حر عاملی، سید نعمت الله جزائری و بسیاری از اعلام حوزه اصفهان است. علامه مجلسی در کتابهایش از وی با احترام یاد می کند و با عنوان سید الحکماء المتألهین وی را می ستاید.
آثار و تألیفات
- حواشی و تعلیقات بر شرح اشارات
- شرح اصول کافی
- شرح صحیفه کامله
- شجره الهیه (در اصول عقاید به فارسی)
- ثمره شجره الهیه (ملخصى است از شجره الهیه و در واقع تکمیل کننده مباحث آن)
- رساله شرح حدیث حدوث الاسماء
- حاشیه بر شرح على الارشاد، از محقق فقیه، ملا احمد بن محمد اردبیلى (مقدس اردبیلى)
- حاشیه بر مختلف علامه؛
- حاشیه بر مدارک الاحکام؛
- حاشیه بر شرح حکمة العین میرک بخارى؛
- حاشیه بر شرح اشارات خواجه نصیرالدین طوسى؛
- حاشیه بر شرح مختصر الاصول حاجبى؛
- رساله اى در اقسام تشکیک و حقیقت؛
- رساله اى در شبهه استلزام؛
- حاشیه بر شرح حکمة العین شریف جرجانى؛
- اجویة المسائل در خصوص عبادات که به فارسى نوشته شده است؛
- حاشیه بر قواعد علامه حلى
- شرح مختصر علامه حلی
وی در شعر نیز استاد بود. از اشعار اوست:
این قوم که بر خود نگرانند همه از دیده خویشتن نهانند همه
عالم بحر است و خلق عالم همه موج بیهوده به هر طرف روانند همه
وفات
میرزا رفیعا نائینی در هفتم شوال سال هزار و هشتاد و هشت در اصفهان وفات نمود و قبرش در تخت فولاد اصفهان است. بعضی وفات او را در سال ۱۰۹۹ نوشته اند (رحمة الله علیه).
منابع
- پایگاه شعائر.
- تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1393، ص55.
- كتاب شناسى موضوعى ميرزا رفيعاى نائينى، غلامرضا گلى زواره، آینه پژوهش، شماره 16، بازیابی:24 شهریور 1393.